Adresy z Wormsfelde
W numerze 17 z grudnia 1989 czasopisma Heimatbladtt wydawanego przez organizację zrzeszającą dawnych mieszkańców miasta oraz powiatu Landsberg a/W (czyli obecnie miasta Gorzowa Wlkp. i powiatu gorzowskiego) ukazał się artykuł zatytułowany „Die Dorfer unser Heimat – Wormsfelde” (Wsie naszej małej ojczyzny - Wormsfelde). Chodzi w nim o wieś, która obecnie nazywa się Wojcieszyce.
Jego autorka, Anneliese Bellmann z domu Hoppenheit przytacza garść danych encyklopedycznych, dotyczących wsi i opisuje życie mieszkańców przed II Wojną Światową. Dowiadujemy się, że ludzie pracowali ciężko, ale byli weseli. Sklep spożywczy Fryderyka Schreiera był znakomicie zaopatrzony, trochę gorzej sklep Marty Prestel, ale i tak po większe zakupy jeździło się rowerami do Landsberga. Hans Fritzsche był mistrzem kowalstwa, nie tylko podkuwał konie, ale i naprawiał maszyny rolnicze. U rzeźnika Emila Preschera kupowano mięso i kiełbasy, a w gospodzie kwitło życie towarzyskie, młodzi i starzy spotykali się w niej na tańcach i przy kuflu piwa. Dziewczynom podobali się strażacy, którymi dowodził kapitan Willi Kortschack. Zanim w 1937 r. oddano do użytku nową szkołę, dzieci uczyły się w starej, jednoizbowej, w łączonych klasach I-IV od godziny 7oo do 12oo oraz V-VIII od 13oo do 17oo.
Ale nie te opisy są – wedle mnie – największym walorem artykułu, lecz dołączony do niego wykaz budynków oraz ich właścicieli (i chyba również lokatorów), a także plan wsi. Ten ostatni zapewne został wykonany z pamięci i nie przez osobę biegłą w kartografii. Nie są dokładnie zachowane proporcje i kierunki, dzisiejsza ulica Strzelecka zatacza krąg i zmierza do leśniczówki, a potem wychodzi zaraz za jeziorem na wprost obecnej ul. Krótkiej. Niektórych domów już nie ma, wybudowano sporo nowych... Ale przy odrobinie cierpliwości i wyobraźni można się w tym planie połapać.
Zamieszczamy go w taki sposób, żeby można było zobaczyć fragmenty w powiększeniu. W tym celu należy najechać wskaźnikiem myszy na miniaturkę. Jeśli ją klikniecie, pokaże się jeszcze większy obrazek. A pod spodem, żeby ciekawiej podróżowało się Wam w przeszłość, tabelkę z wykazem domów oraz listę obiektów oznaczonych na planie literami. Niestety nie wszystkie podpisy udało mi się przetłumaczyć, więc proszę o pomoc biegłych w języku niemieckim.
Nr budynku |
Właściciele / lokatorzy (?) | Funkcja budynku |
1 | Kirche (kościół) | |
2 | H. Schleusener, W. Schack, E. Filenius, P. Pagel | Domena (majątek, folwark) |
2a | Park zur Domäne (Park przy Domenie, folwarku) | |
3 | Helmut Rottke | |
4 | E. Bratke | |
5 | Otto Sommerfeld | |
6 | Karl Prestel | verkauft an 0. Walde (sprzedaż produktów leśnych ?) |
7 | Willi Brüggener, Richard Lemke | |
8 | Paul Wemicke sen., Paul Flügel, Paul Biene sen., Paul Wemicke jun. | |
9 | Otto Lemke | |
10 | Otto Schröder | |
11 | Wilhelm Mögelin sen. | |
12 | Otto Meyer | |
13 | Willi Gleis | |
14 | Emil i Karl Schulz, Paul Lucke, Richard Lucke | |
15 | Otto Neumann | |
16 | Paul Biene ) | Bauer (gospodarz |
17 | Otto Lucke, Julius Prescher | |
18 | Erich Kortschak | |
19 | Karl Sydow | |
20 | Otto Hübner, Paul Voigt | |
21 | Karl Seegert | |
22 | Otto Knospe | |
23 | Margarete Becker, Karl Scheffler | |
23a | Paul i Richard Adam | |
24 | Karl Päschel | |
25 | Erich Utech, Franz Hohmann | |
26 | Ludwig Schwierzke | |
27 | Hans Fritzsche, Karl Kranz | Schmiede meister (mistrz kowalski) |
28 | Fritzsche, Otto Metzeltin, Anna Schwandt | |
29 | Arthur Schwierzke, Otto Müller | |
30 | Emil Prescher | Gastwirt (oberżysta) |
31 | Franz Thier | |
32 | Richard Flügel | |
33 | Fritz Blank | |
34 | Gustav Goede | |
35 | Willi Paschke | |
36 | Erwin Meissner | |
37 | M. Höthke, Willi Bartz | |
38 | Martha Prestei | Kolonial waren (artykuły spożywcze) |
39 | Alte Schule (Bruno Schack)(stara szkoła) | |
40 | Albrecht Utech, Hermann Rosin | Gemeindehaus (dom kultury) |
41 | Paul Biene jun. | |
42 | Gustav Kamey | |
43 | Rudolf Hoppenheit | |
44 | Neue Schule Lehrer Weber (nowa szkoła, nauczyciel Weber) |
|
45 | Friedrich Schreier, Hermann Muller | Kolonial waren (artykuły spożywcze) |
46 | Wilhelm Welke, Richard Welke, Otto Lucke | |
47 | Otto Schröder, Erich Kuhn | |
48 | Pfarrer Dowiat | Pfarrhaus (plebania) |
49 | Erich Bahr, Paul Bahr | |
51 | Karl Mirasch, Marie Schulz | |
52 | Wilhelm Hoppenheit, Wilhelm Möglin jun., Richard Meissner, Fritz Kröning | |
53 | Franz Meissner, Willi Utech, Willi Zimmermann, Clemens Linde, Otto Schwierzke, Karl Goede | |
54 | Paul Gleis, Paul Kuhn, Paul Gabrich, Erdmann Schmidt | |
55 | Backhaus (?) | |
56 | Gertrud Krause, Paul Luther, F. Blank | |
57 | Otto Kroll, Friedrich Stoll | |
58 | Schafstall (owczarnia) | |
59 | Willi Kortschak | |
60 | Willi Schwarz | |
61 | Richard Schwandt | |
62 | Hermann Scheffler, Walter Scheffler | |
63 | Otto Welke | |
64 | Walter Welke | |
65 | Max Demski | |
65a | Paul i Erich Thier | |
66 | Walter Schulz | Stuckert (murarz, sztukator ?) |
67 | Scholz | |
68 | Julius Müller | Waldhof |
69 | Fritz Gersing | |
70 | Oberförsterei Förster Springstubbe siedziba Nadleśnictwa (?) |
|
71 | rodzina Gersing |
Obiekty oznaczone literami:
- F Försterei Prehn (leśniczówka)
- a Grusenplatz (Mahnmal) (pomnik)
- b Brennerei (destylarnia, gorzelnia)
- c Herrenpul (?)
- d Bahrpul (?)